Wyjaśnij dziecku sytuację

Jako rodzice musicie odpowiedzialnie przygotować dziecko do waszego rozstania i wprowadzić go w nową rzeczywistość. Gdy podejmiecie już definitywną decyzję, przeprowadźcie z dzieckiem wspólną rozmowę na temat waszego rozstania i wyprowadzki jednego z rodziców, dobierając formę adekwatnie do wieku. Przygotujcie się do tej rozmowy i bądźcie gotowi wyrozumiale przyjąć każdą reakcję ze strony dziecka. Jeśli nie macie pewności jak się do tego prawidłowo zabrać, skonsultujcie tę kwestię z psychologiem.

Współpracuj w wychowywaniu

Aktywnie współpracujcie przy wychowywaniu dziecka po rozwodzie i włączajcie nawzajem do tego obszaru. Fakt rozstania nie zwalnia ani nie wyklucza żadnego z rodziców z aktywnego uczestniczenia w starannym wychowaniu swojego dziecka. Obowiązki z tym związane są obowiązkami obojga rodziców i powinny być dzielone proporcjonalnie między nich. Wymieniajcie się informacjami nt. postępów dziecka i zauważonymi problemami, które napotyka, wspólnie starając się
w odpowiednim zakresie wesprzeć go w ich pokonywaniu.

Szanuj zdanie i potrzeby dziecka

Decydując o sposobie podziału opieki nad dzieckiem po rozstaniu warto, w granicach rozsądku, uwzględnić zdanie dziecka, a przede wszystkim wziąć pod uwagę jego potrzeby. Ponieważ próba uzyskania obiektywnego obrazu tych potrzeb, odczuć i emocji w bezpośredniej rozmowie jest trudna, ze względu na występujący często u dzieci w sytuacji rozwodu tzw. konflikt lojalności, aby uzyskać obiektywną opinię warto zwrócić się o pomoc do psychologa specjalizującego się w tym obszarze diagnostyki.

Dbaj o regularny kontakt

Kiedy jeden z rodziców w konsekwencji rozstania wyprowadza się z domu, dziecko może czuć się smutne i zdezorientowane. Należy uszanować jego prawo do mamy i taty oraz potrzebę dobrej relacji z każdym z rodziców. Oboje rozstający się rodzice muszą zadbać, aby dziecko miało możliwość swobodnego kontaktu i regularnych, przewidywalnych spotkań z tym z nich, z który dziecko nie mieszka na co dzień. Ograniczanie kontaktów dziecka z rodzicem może mieć negatywny wpływ na prawidłowy rozwój dziecka i prowadzić do trwałych zaburzeń.

Podtrzymuj relacje dziecka z dalszą rodziną

Zarówno przed jak i po rozstaniu rodziców dziecko ma prawo i potrzebę utrzymywania normalnych relacji i swobodnego kontaktu z dalszą rodziną – zwłaszcza z dziadkami i innymi bliskimi. Zerwanie tych więzi odbywa się ze szkodą dla dziecka. Oboje rodzice powinni aktywnie organizować i wspierać kontakt z członkami rodziny po obu stronach, między innymi umożliwiając dziecku udział w uroczystościach rodzinnych i regularnych odwiedzinach.

Nie wciągaj dziecka w konflikt

Bez względu na wiek dziecka, wciąganie go w konflikt przez rodziców zawsze przynosi dziecku szkody. Wpływa negatywnie na jego stan emocjonalny, wypacza obraz i wzorce prawidłowych zachowań i relacji w rodzinie, a także uczy niewłaściwych metod rozwiązywania problemów i mierzenia się z trudnymi sytuacjami w życiu. Unikajcie kłótni w obecności dziecka i nie oczekujcie od niego, by okazało wam zrozumienie lub opowiedziało się po jednej ze stron konfliktu.

Nie rób z dziecka swojego powiernika

Nie przelewaj swojego rozgoryczenia po stracie partnera na dziecko, starając się znaleźć u niego zrozumienie lub uczynić go koalicjantem. Nie dyskutuj też z nim o finansowych i emocjonalnych aspektach rozwodu. Dziecko chce kochać oboje rodziców i nie chce się opowiadać po żadnej ze stron. Nie będąc wystarczająco dojrzałe, może obwinić jednego z rodziców za sytuację rozstania, a wywołana w ten sposób niechęć do rodzica będzie miała w długim okresie negatywny wpływ na prawidłowy rozwój dziecka.

Nie przekupuj dziecka

Chcąc zaskarbić sobie przychylność dziecka lub czując się winni za sytuację rozwodu, rodzice mogą mieć potrzebę wynagrodzenia dziecku strat i żalu wynikających z rozpadu rodziny. Trzeba pamiętać, że decyzja o rozwodzie jest dorosłą decyzją, do której rodzice mają prawo i rekompensując jej negatywny wpływ na dziecko warto nie popaść w skrajność. Obdarowywanie dziecka nadmierną ilością prezentów, atrakcji lub zwolnienie z codziennych obowiązków może w dłuższym okresie niekorzystnie wpłynąć na sferę wychowawczą.

Nie podważaj autorytetu drugiego rodzica

Dla prawidłowego rozwoju dziecka potrzebna mu jest dobra relacja z każdym z rodziców. Nie podważaj autorytetu drugiego rodzica ani nie pozwól, aby robiły to osoby trzecie. Pamiętaj, że obrażając czy mówiąc złe rzeczy o rodzicu ranisz dziecko, a w konsekwencji w długim okresie może się to odwrócić przeciwko tobie. Zwracaj także uwagę na to, co i w jaki sposób mówisz o drugim rodzicu w obecności dziecka, nawet jeśli kierujesz słowa do osoby trzeciej.

Nie traktuj dziecka jak szpiega lub posłańca

Problem rozwodu jest problemem pomiędzy dorosłymi i sami powinni go rozwiązać. Nie rozmawiaj z drugą stroną za pośrednictwem dziecka – nie proś, żeby przekazało drugiej stronie informacje, którymi chcesz wywołać określoną reakcję ani nie wypytuj dziecka o sytuację drugiego rodzica. Istotne informacje przekazuj byłemu partnerowi w bezpośredniej rozmowie. Przekazywanie informacji przez dziecko obciąża je emocjonalnie i niezależnie niesie ryzyko zniekształcenia faktycznej treści komunikacji, pogłębiając dysfunkcję dialogu.

Adw. dr Aleksandra Brodecka  – Inicjatorka i założycielka Centrum Porozumień Prawnych w Gdyni  – pierwszego w Polsce prywatnego ośrodka specjalistycznego wsparcia dla osób w sytuacji rozwodu, kompleksowo łączącego kompetencje prawne, mediacyjne i psychologiczne. Propagatorka dialogu w sprawach rozwodowych oraz alternatywnych metod polubownego rozwiązywania konfliktów, ze szczególnym uwzględnieniem optyki i długofalowego dobra dziecka.

Centrum Porozumień Prawnych jest interdyscyplinarnym ośrodkiem, wspierającym rozwodzące się strony w procesie osiągnięcia kompromisu oraz sformułowania i zatwierdzenia prawnie wiążącego porozumienia. Łączy kompetencje prawne, mediacyjne i psychologiczne w obszarze prawa rodzinnego i cywilnego. Prowadzi mediacje, specjalistyczne badania psychologiczne oraz świadczy pomoc prawną w celu realizacji wspólnego interesu stron. W ramach struktur Centrum Porozumień prawnych funkcjonują: Klinika Rozwodowa, Osobno oraz Prywatny Zespół Specjalistów Sądowych “Audi et Vide”. http://www.centrumporozumien.pl

#RozwódToNieWojna to pierwsza tego typu kampania związana z problematyką rozwodu, który rokrocznie dotyka coraz większą liczbę małżeństw z różnym stażem. Celem kampanii jest rzetelne informowanie i szerzenie fachowej wiedzy. Kampania promuje dialog, szacunek i dążenie do uzgodnienia porozumienia. Ustami ekspertów Centrum Porozumień Prawnych – doświadczonych psychologów, prawników i certyfikowanych mediatorów – poruszane są istotne tematy związane z rozwodem: od zagadnień prawnych, poprzez etapy rozwodu, znaczenie mediacji, aż po kwestie emocji i relacji w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem pozycji dziecka w sytuacji rozwodu rodziców. https://www.rozwodtoniewojna.pl

Kampania jest objęta honorowym patronatem Rzecznika Praw Dziecka. 

Przejście przez rozwód wiąże się nie tylko z procesem sądowym. To również konieczność poradzenia sobie z trudnymi emocjami oraz pytaniami o przyszłość rodziny. Gdzie szukać wsparcia w tak złożonej sytuacji? Jak ułożyć racjonalną strategię działania, gdy kierują nami burzliwe emocje? Dlaczego warto korzystać z kompleksowego wsparcia specjalistów różnych dziedzin?
W ramach ogólnopolskiej kampanii #RozwódToNieWojna o tym, jaką rolę w procesie rozwodu pełnią prawnik, mediator i psycholog oraz o korzyściach płynących z łączenia ich kompetencji rozmawiamy z mediatorem Magdą Bellwon i adwokat dr Aleksandrą Brodecką z Centrum Porozumień Prawnych w Gdyni.

Jakie zmiany w życiu małżonków pociąga za sobą decyzja o rozstaniu?
M.B.: Etap rozwodu to okres wielu istotnych zmian w życiu człowieka. Przy czym szczególnie silnie wpływa na trzy sfery naszego funkcjonowania, które obrazowo można zamknąć w trójkącie: emocje-komunikacja-prawo. Warto w tym miejscu podkreślić, że rozwód oddziałuje nie tylko na samych małżonków, ale na całą rodzinę.
Decyzja o rozwodzie wpływa oczywiście na obszar emocji, które są niezwykle silne i dynamiczne, zwłaszcza w pierwszym etapie rozstania. Stres, złość i stany depresyjne to naturalne objawy w tym okresie, dlatego wiele osób dotkniętych rozwodem szuka wsparcia u psychologa.
Kolejną istotnie zakłóconą sferą życia jest obszar związany z komunikowaniem. To naturalna konsekwencja psychicznego obciążenia negatywnymi emocjami wywołanymi sytuacją rozwodową. Prowadzi ona często do zaburzenia dialogu między małżonkami lub wręcz jego całkowitego ustania. Może się okazać, że nieprzepracowane emocje tworzą barierę uniemożliwiają nie tylko konstruktywną rozmowę, ale w ogóle podejmowanie jakichkolwiek wspólnych decyzji, w tym dotyczących dzieci czy choćby kroków prawnych w kierunku rozwiązania małżeństwa. Wsparcie mediatora, który ułatwi i pokieruje komunikacją ponad emocjami, dla wielu par staje się jedyną szansą na powrót do racjonalnego dialogu w kwestiach spornych.
W aspektach organizacyjnych największą zmianę przynosi oczywiście sam proces rozwodowy, który finalnie zmienia status formalno-prawny małżonków i pociąga za sobą różne konsekwencje w obszarze prawnym, administracyjnym i organizacyjnym codziennego funkcjonowania stron po rozwodzie. Sama procedura rozwodu wymaga wniesienia pozwu rozwodowego i postępowania przed sądem, więc wiele osób w naturalny sposób szuka w tym zakresie wsparcia profesjonalnego pełnomocnika – adwokata lub radcy prawnego.
A.B.: Warto w tym miejscu podkreślić, że te trzy wymienione wcześniej obszary nie układają się w sposób liniowy, a raczej dynamicznie przenikają i wzajemnie na siebie oddziałują.

Jednak w sytuacji rozwodu strony zwykle pierwsze kroki kierują do pełnomocnika. To dobre rozwiązanie?
A.B.: Wszystko zależy od sytuacji danej pary, stanu ich emocji, zdolności do komunikowania się i celów, które chcą osiągnąć. W niektórych przypadkach skierowanie się bezpośrednio do pełnomocnika już na wstępnym etapie może być uzasadnione. Jednak w wielu sytuacjach nie jest.

Dlaczego?
A.B.: Jak wspomniałyśmy na wstępie, rozwód to sytuacja rozgrywająca się na wielu płaszczyznach życia i nie dotyczy wyłącznie sytuacji prawnej małżonków. A adwokat lub radca prawny mają bardzo specyficzną rolę w tym procesie. Ich zadaniem jest wszczęcie postępowanie rozwodowego przed sądem, inicjowanego pozwem rozwodowym. Pełnomocnik przejmuje obowiązki swojego klienta w zakresie prawnych aspektów rozstania, wybiera najkorzystniejszą dla strony strategię procesową oraz komunikuje się z pełnomocnikiem drugiej strony. Klient w tym zakresie zostaje odciążony i współpracuje z prawnikiem w wypracowaniu swojego stanowiska oraz oczekiwań względem zakończenia postępowania rozwodowego.
M.B.: Należy pamiętać, że ze względu na swoją rolę pełnomocnik zobowiązany jest do reprezentowania interesu swojego klienta, a więc tylko jednej strony. Jego zadaniem nie jest obiektywizowanie lub wspólne wypracowywanie zgodnych stanowisk. W związku z tym pełnomocnik działa w oparciu o stan faktyczny przedstawiony subiektywnie przez swojego klienta. W sytuacji rozbieżności pomiędzy rozstającymi się małżonkami w ocenie tego stanu, naturalną konsekwencją wejścia na ścieżkę sądową jeszcze przed wypracowaniem zgodnie oczekiwanych rozwiązań, może być zaognienie konfliktu oraz doprowadzenie do zerwania bezpośredniej komunikacji między małżonkami i przeniesienia jej całkowicie na grunt pism procesowych oraz negocjacji pełnomocników. To niesie zagrożenie trwałego degradowania i tak już napiętych relacji w rodzinie i przeniesienia konsekwencji tego na dzieci.
Gdy para wychowuje wspólnie dzieci, same konsultacje prawne nie pomogą też stronom w zobiektywizowaniu dobra dziecka czy wypracowaniu zgodnego z tym dobrem planu wychowawczego na przyszłość.

A.B.: Warto również pamiętać, że tempo pracy profesjonalnych pełnomocników oraz postęp sprawy rozwodowej są bezpośrednio uzależnione od terminów sądowych.

Czyli w sytuacji konfliktu warto jeszcze przed wejściem na drogę sądową spotkać się u mediatora?
M.B.: Mediator pomaga wypracować stronom zgodne stanowisko, mogące stanowić podstawę dalszej pracy prawników. Jego wsparcie jest istotne w szczególności w sytuacji, kiedy rozstająca się para z różnych względów ma problemy w konstruktywnej komunikacji. Wsparcie kompetentnej, neutralnej osoby z zewnątrz pomaga stworzyć parze płaszczyznę racjonalnego dialogu. Umożliwia też stronom otwarte wyrażenie stanowisk ze względu na poufność mediacji. Mediator nie ocenia stron ani przedmiotu mediacji i ma obowiązek pozostać bezstronny. Może również uwzględniać ogólnie rozumiane dobro dziecka przy wypracowywaniu zgodnego stanowiska.
Sam fakt, że małżonkowie dostrzegą możliwość prowadzenia dialogu wpływa na jakość ich relacji po rozstaniu oraz zachowanie zdrowych więzi w rodzinie. Taki neutralny grunt dla rozmowy mediator może zapewnić jeszcze przed wszczęciem postępowania sądowego lub w jego trakcie.

Może w takim razie wsparcie ze strony mediatora będzie wystarczające dla pary, aby skutecznie przejść przez proces rozwodu?
A.B.: Niekoniecznie. Należy pamiętać, że mediator nie musi posiadać kompetencji prawnej, więc o ile może pomóc stronom w komunikacji i wypracowaniu wspólnego stanowisko wyrażonego w formie ugody mediacyjnej, to jednak nie kontroluje treści tej ugody pod kątem jej zgodności z prawem. Nie może zagwarantować również jej wykonalności, co szczególnie bierze pod uwagę sąd.
Trzeba wziąć pod uwagę, że mediator nie podpowiada też parze gotowych rozwiązań, lecz wchodząc w rolę moderatora, stara się jedynie pomóc wypracować zgodne stanowisko. Co ważne, obowiązkiem mediatora nie jest także badanie dobra dziecka w każdym indywidualnym przypadku czy pomoc w rozwijaniu kompetencji rodzicielskich. Mediatorzy co do zasady nie instruują też stron w przedmiocie radzenia sobie z emocjami i nie uczą umiejętności komunikacyjnych. A gdy emocje są zbyt silne osiągnięcie pewnej równowagi emocjonalnej jest kluczem do powodzenia w trudnej sytuacji.

Domyślam się, że pomocny w tych aspektach może być psycholog?
M.B.: Zdecydowanie. Zwłaszcza w sytuacji kryzysowej nie należy traktować psychologicznego wsparcia jako tabu. Psycholog pomoże w poradzeniu sobie z trudnymi emocjami związanymi z rozstaniem. Wpłynie pozytywnie na jakość komunikacji między rozstającymi się osobami, wspierając tym samym przejście mediacji oraz wspólne funkcjonowanie w przyszłości. Pełni również w procesie rozwodu istotną rolę diagnostyczną – w drodze badań i opinii psychologicznych jest w stanie między innymi ocenić więź dziecka z danym rodzicem, zbadać prawidłowość postaw rodzicielskich i kompetencji wychowawczych. Są to informacje, które mogą realnie poprawić jakość życia rodziny oraz przydadzą się na etapie tworzenia ugody mediacyjnej. Oprócz tego pomoc psychologa ma funkcję edukacyjną – wspiera rodzica w zakresie komunikowania dziecku rozstania oraz ogólnego prowadzenia dialogu w sprawach wychowawczych.
A.B.: Funkcję psychologa w procesie rozwodu można postrzegać jako pomocniczą. Psycholog lub pedagog pozwolą na ustalenie świadomych i zgodnych z dobrem dziecka planów wychowawczych oraz udzielą wsparcia w kryzysowej sytuacji. Kiedy małżonkowie będą emocjonalnie przygotowani do rozstania, mediator i prawnik nadadzą formę uzgodnieniom w zakresie zasad rozstania i funkcjonowania rodziny po rozwodzie. W takiej sytuacji rolą prawnika będzie skonstruowanie i złożenie pozwu rozwodowego, w oparciu o ugodę mediacyjną i porozumienie wychowawcze wypracowane przy wsparciu mediatora.

Jak zatem wybrać, do kogo w pierwszej kolejności skierować swoje kroki po wsparcie w procesie rozwodu – prawnika, mediatora czy psychologa?
A.B.: Okazuje się, że w istocie nie należy wybierać, a zapewnić, by w toku rozstania w miarę potrzeby bez wahania sięgać po kompetencje każdego z nich. Prawnik, mediator i psycholog odpowiadają bowiem za różne aspekty tej sytuacji, a ich umiejętności wyraźnie się uzupełniają i mogą oni ze sobą współpracować. Połączenie ich funkcji w zintegrowanym procesie zabezpiecza każdą z trzech sfer życia dotkniętych rozwodem – sytuację prawną małżonków, komunikację niezbędną do uzgodnienia najlepszych rozwiązań oraz emocje i więzi rodzinne w trakcie rozwodu i w długim okresie.

Magda Bellwon – Mediator, trener, wykładowca. Absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego Wydziału Prawa i Administracji, kierunek prawo. Prowadzi mediacje gospodarcze, pracownicze oraz cywilne. W swojej pracy wspiera tych, którzy doświadczyli sytuacji konfliktowych tak aby znaleźli pozytywne rozwiązanie mimo różniących ich zdań. Prowadzi warsztaty dla trójmiejskich przedsiębiorców, promujące ideę mediacji i ukazujące jej praktyczne zastosowanie w biznesie. Współpracuje z trójmiejskimi uczelniami, prowadząc szkolenia i wykłady o polubownych metodach rozwiązywania konfliktów.

Adw. dr Aleksandra Brodecka  – Inicjatorka i założycielka Centrum Porozumień Prawnych w Gdyni  – pierwszego w Polsce prywatnego ośrodka specjalistycznego wsparcia dla osób w sytuacji rozwodu, kompleksowo łączącego kompetencje prawne, mediacyjne i psychologiczne. Propagatorka dialogu w sprawach rozwodowych oraz alternatywnych metod polubownego rozwiązywania konfliktów, ze szczególnym uwzględnieniem optyki i długofalowego dobra dziecka.

Centrum Porozumień Prawnych jest interdyscyplinarnym ośrodkiem, wspierającym rozwodzące się strony w procesie osiągnięcia kompromisu oraz sformułowania i zatwierdzenia prawnie wiążącego porozumienia. Łączy kompetencje prawne, mediacyjne i psychologiczne w obszarze prawa rodzinnego i cywilnego. Prowadzi mediacje, specjalistyczne badania psychologiczne oraz świadczy pomoc prawną w celu realizacji wspólnego interesu stron. W ramach struktur Centrum Porozumień prawnych funkcjonują: Klinika Rozwodowa, Osobno oraz Prywatny Zespół Specjalistów Sądowych “Audi et Vide”. http://www.centrumporozumien.pl

#RozwódToNieWojna to pierwsza tego typu kampania związana z problematyką rozwodu, który rokrocznie dotyka coraz większą liczbę małżeństw z różnym stażem. Celem kampanii jest rzetelne informowanie i szerzenie fachowej wiedzy. Kampania promuje dialog, szacunek i dążenie do uzgodnienia porozumienia. Ustami ekspertów Centrum Porozumień Prawnych – doświadczonych psychologów, prawników i certyfikowanych mediatorów – poruszane są istotne tematy związane z rozwodem: od zagadnień prawnych, poprzez etapy rozwodu, znaczenie mediacji, aż po kwestie emocji i relacji w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem pozycji dziecka w sytuacji rozwodu rodziców. https://www.rozwodtoniewojna.pl

Kampania jest objęta honorowym patronatem Rzecznika Praw Dziecka. 

Małżeństwa dwunarodowościowe, a co za tym idzie także rozwody osób o różnych obywatelstwach lub przebywających w różnych krajach – czyli rozwody z tzw. elementem obcym – przestały być niezwykłym zjawiskiem w Polsce. W ich przebiegu mogą jednak wystąpić trudności, których nie spotkamy przy rozwodzie w granicach kraju. Podstawowym z nich jest ustalenie, który sąd będzie właściwy do rozpoznania sprawy i który system prawny będzie miał zastosowanie. Proces mediacji może znacznie ułatwić postępowanie przed sądami krajowymi i zagranicznymi.
W ramach ogólnopolskiej kampanii #RozwódToNieWojna, o skomplikowanym przebiegu spraw rozwodowych z elementem obcym, specyficznych problemach (m.in. porwaniach rodzicielskich) oraz o tym, gdzie szukać wsparcia, rozmawiamy z dr Arkadiuszem Wowerką, LL.M., ekspertem z Zespołu Prawnego Centrum Porozumień Prawnych w Gdyni.

Liczba dwunarodowościowych małżeństw w Polsce wzrosła po transformacji systemowej, przystąpieniu do Unii Europejskiej, a także w efekcie ruchu emigracyjnego. Jaka jest skala tego zjawiska?
Małżeństwa binacjonalne stały się w Polsce powszechne. Statystyki małżeństw zarejestrowanych w polskich urzędach stanu cywilnego zebrane przez GUS wskazują, że w 2014 roku już co 14. małżeństwo było zawierane między mieszkańcami różnych krajów. W rzeczywistości takich ślubów mogło być znacznie więcej, ponieważ nie ma obowiązku rejestrowania w Polsce małżeństwa zawartego poza granicami kraju.

Z jakimi problemami mierzą się takie małżeństwa w sytuacji rozwodu?
Rozwodzące się pary na całym świecie mają do uregulowania podobne kwestie, związane m.in.: z ustrojem majątkowym, władzą rodzicielską, opieką nad wspólnymi dziećmi. Poza tym pojawiają się specyficzne problemy praktyczne – z pozoru proste kwestie, które komplikują się, gdy mamy do czynienia z rozwodem osób o różnych obywatelstwach lub przebywających w różnych krajach. Dla przykładu, żeby wspólne dziecko mogło legalnie wyjechać za granicę potrzebna jest zgoda obojga rodziców (zgoda na wyjazd oraz na paszport), a także tłumaczenie aktu urodzenia dziecka. Trudności mogą wynikać także m.in. z utrudnionego dostarczania dokumentów prawnych osobom przebywającym za granicą czy konieczności odpowiadania przed sądem w obcym kraju.
Warto mieć na uwadze, że rozwód z tzw. elementem obcym nie dotyczy wyłącznie małżeństw dwunarodowościowych. Tego typu sprawa rozwodowa zostanie przeprowadzona także w przypadku rozwodzących się obcokrajowców mieszkających w Polsce, a także małżonków jednej narodowości, ale z różnymi miejscami zamieszkania, posiadających dziecko przebywające poza terenem kraju czy majątek usytuowany za granicą.

W kontekście tego typu rozwodów szczególnie często pojawia się np. kwestia porwań rodzicielskich. Jakiej sytuacji to dotyczy i czy można się przed nią zabezpieczyć?
Z porwaniem rodzicielskim mamy do czynienia wtedy, gdy jeden z rodziców wyjeżdża z dzieckiem poza granicę kraju bez zgody drugiego opiekuna, który posiada pełnię praw rodzicielskich.
Aby uniknąć takiej sytuacji warto ustalić dziecku miejsce pobytu przy rodzicu, który mieszka w wybranym kraju. Można także wnieść do sądu o uregulowanie kontaktów z drugim rodzicem. Dzięki temu ryzyko uprowadzenia jest zminimalizowane. Jeśli jednak mimo tych działań dojdzie do porwania, to dziecko będzie przebywało poza granicą kraju nielegalnie. Istnieją instrumenty prawne, takie jak np. konwencja haska, które pozwalają na bezpieczny powrót dziecka do kraju.

Czy postanowienia polskiego sądu w kwestiach związanych z rozwodem są uznawane poza granicami kraju?
Niekoniecznie. Każdy kraj ma własny system prawny. Jeżeli postanowienie jest sprzeczne z zasadami porządku prawnego danego państwa, to nie zostanie ono przez nie uznane. W oparciu o wieloletnie doświadczenie w tego typu sprawach mogę jednak stwierdzić, że większość postanowień wydanych przez polskie sądy jest uznawana także w innych krajach, szczególnie w ramach Unii Europejskiej.

Czyli nie istnieje żaden międzynarodowy dokument, który kompleksowo reguluje te kwestie?
Prawo rodzinne nie jest obszarem, które dałoby się w taki sposób merytorycznie uregulować. W każdym państwie obowiązuje jednak prawo prywatne międzynarodowe. PPM to zbiór norm, które wskazują prawo właściwe – system prawny (np. prawo polskie) mający zastosowanie w sytuacjach związanych z przynajmniej dwoma systemami prawnymi. Źródłem takich sytuacji są m.in.: odmienne obywatelstwa partnerów, różne miejsca ich pobytu czy położenie majątku poza granicą kraju.

Jak, krok po kroku, przebiega sprawa o rozwód z elementem obcym?
Pierwszym krokiem w postępowaniu sądowym jest ustalenie jurysdykcji – sądu (np. sądu polskiego), który będzie rozpatrywał daną sprawę. Są różne zasady ustalania jurysdykcji. Przykładowo miejsce pobytu dziecka może determinować, który sąd będzie jurysdykcyjnie właściwy dla sprawy.
Następnie określa się wspomniane już prawo właściwe – mający jurysdykcję sąd ustala, który system prawny będzie miał zastosowanie. Oznacza to, że nawet wtedy, gdy sprawę rozpatruje sąd w Polsce, zastosowanie może mieć prawo innego kraju. To, jakie prawo będzie obowiązywało decyduje m.in. o przesłankach rozwodu, jego skutkach, władzy rodzicielskiej czy alimentacji. Ta procedura jest skomplikowana nie tylko dla laika. Budzi wiele wątpliwości także u pełnomocników.

Dlaczego jest tak skomplikowana z prawnego punktu widzenia?
Mimo istniejących podstaw ustalania jurysdykcji oraz prawa właściwego, nadal pozostaje wiele kwestii otwartych, niesprecyzowanych wprost i wątpliwych. Samo stosowanie prawa właściwego wiąże się z trudnościami – sprawy z elementem obcym wymagają od pełnomocników wiedzy merytorycznej na temat obcych systemów prawnych. Przebieg takiej sprawy jest trudny do przewidzenia – zdarza się, że orzeczone przez sąd rozwiązania zależą od tego, w jakim kraju odbywa się postępowanie i jaki system prawny obowiązuje. Nieznajomość regulacji nasila problem, jaki do rozwiązania mają rozwodzący się partnerzy.

A z jakimi kosztami wiążę się tego typu sprawy?
Prowadzenie sprawy z elementem obcym jest zazwyczaj droższe niż analogicznej sprawy prowadzonej w kraju. Wiąże się to z dodatkowymi kosztami tłumaczeń i wyższymi kosztami reprezentacji – wynagrodzeń dla pełnomocników wyspecjalizowanych w tego typu sprawach.

Domyślam się, że takie sprawy są też bardziej czasochłonne niż sprawy prowadzone w granicach jednego państwa?
Zdecydowanie tak. Proces zaczyna się wydłużać już na etapie doręczania pisma inicjującego sprawę – sądy w przypadku spraw z elementem obcym wyznaczają pozwanym dłuższe terminy na przedstawienie swojego stanowiska. Dotyczy to zarówno spraw przed sądami zagranicznymi, jak i krajowymi. Także pomyłka w określeniu właściwej jurysdykcji może znacznie wydłużyć czas postępowania.
Przeciągające się postepowanie eskaluje konflikt między partnerami, bardzo obciążając emocjonalnie. Silny stres zatruwa relacje z najbliższymi, w tym często także z dziećmi. Ścieżkę sądową można na szczęście ominąć dzięki procesowi mediacji, który znacznie przyspiesza postępowanie przed sądami – zarówno krajowymi, jak i zagranicznymi – często całkowicie je zastępując.

W jaki sposób się to odbywa?
Podczas mediacji partnerzy mają szansę na aktywne wypracowanie porozumienia we wszystkich kwestiach wiążących się z rozwodem. Spisane w formie ugody mediacyjnej zgodne ustalenia z wysokim prawdopodobieństwem zostaną uwzględnione przez sądy krajowe przy wydaniu orzeczenia. Taka ugoda ułatwi także postępowanie przed organami i instytucjami w innych krajach, minimalizując skomplikowane i kosztowne procedury.

Podobno coraz częściej stosowaną praktyką, która pozwala ochronić obie strony przed dodatkowym stresem i trudnościami przy ewentualnym rozstaniu, jest zawarcie odpowiedniej umowy już na etapie wiązania się z obywatelem innego kraju? Uważa Pan, że to dobre rozwiązanie?
Zdecydowanie tak. Ugodę mediacyjną można spisać nie tylko w sytuacji rozwodu, ale też w trakcie trwania związku lub jeszcze przed zawarciem małżeństwa. Warto wówczas z góry określić prawo właściwe, które będzie obowiązywało partnerów i ich wspólne dzieci. Podczas mediacji można również np. określić nazwisko dziecka czy zawrzeć umowę majątkową. Ograniczy to ewentualne wątpliwości, które mogą pojawić się z czasem.
Mediacja pozwala na to, na co nie ma czasu i miejsca w sądzie – umożliwia przewidywanie różnych sytuacji, które mogą się wydarzyć. Proces mediacji cechuje się nieporównywalną w stosunku do sądów elastycznością rozwiązań: zarówno problemów prawnych, jak i praktycznych (np. związanych z kwestią paszportu dziecka czy tłumaczeniem jego aktu urodzenia). Treść ustaleń spisanych w formie ugody mediacyjnej zależy wyłącznie od partnerów.

Dziękuję za rozmowę.

Arkadiusz Wowerka – Doktor prawa. Absolwent Szkoły Prawa Niemieckiego oraz podyplomowych studiów magisterskich z zakresu prawa niemieckiego na Wydziale Nauk Prawnych Uniwersytetu w Kolonii. Adiunkt w Katedrze Prawa Handlowego i Międzynarodowego Prawa Prywatnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. Tłumacz przysięgły z języka niemieckiego, współpracujący z Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Centrum Porozumień Prawnych jest interdyscyplinarnym ośrodkiem, wspierającym rozwodzące się strony w procesie osiągnięcia kompromisu oraz sformułowania i zatwierdzenia prawnie wiążącego porozumienia. Łączy kompetencje prawne, mediacyjne i psychologiczne w obszarze prawa rodzinnego i cywilnego. Prowadzi mediacje, specjalistyczne badania psychologiczne oraz świadczy pomoc prawną w celu realizacji wspólnego interesu stron. W ramach struktur Centrum Porozumień prawnych funkcjonują: Klinika Rozwodowa, Osobno oraz Prywatny Zespół Specjalistów Sądowych “Audi et Vide”. http://www.centrumporozumien.pl

#RozwódToNieWojna to pierwsza tego typu kampania związana z problematyką rozwodu, który rokrocznie dotyka coraz większą liczbę małżeństw z różnym stażem. Celem kampanii jest rzetelne informowanie i szerzenie fachowej wiedzy. Kampania promuje dialog, szacunek i dążenie do uzgodnienia porozumienia. Ustami ekspertów Centrum Porozumień Prawnych – doświadczonych psychologów, prawników i certyfikowanych mediatorów – poruszane są istotne tematy związane z rozwodem: od zagadnień prawnych, poprzez etapy rozwodu, znaczenie mediacji, aż po kwestie emocji i relacji w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem pozycji dziecka w sytuacji rozwodu rodziców. https://www.rozwodtoniewojna.pl

Kampania jest objęta honorowym patronatem Rzecznika Praw Dziecka. 

Zakończenie związku partnerskiego niesie ze sobą wiele wyzwań podobnych do zakończenia relacji małżeńskiej. Zwłaszcza, jeśli para ma wspólne dzieci, a emocje towarzyszące rozstaniu biorą górę i utrudniają dialog. Łatwo wejść wtedy na ścieżkę wojenną, choć lepsze byłoby uregulowanie wszystkich kwestii spornych zgodnie. Jak konstruktywnie podejść do wypracowania porozumienia z byłym partnerem, unikając wytaczania najcięższych dział?

W ramach ogólnopolskiej kampanii #RozwódToNieWojna, o tym, jak się rozwieść, gdy nie było się małżeństwem rozmawiamy z adwokat Magdaleną Augustyniak, ekspertem z Zespołu Prawnego Centrum Porozumień Prawnych w Gdyni.

Czym rozstanie w związku nieformalnym różni się od rozwodu?
Problemy rozstających się partnerów są podobne do tych, z którymi mierzą się osoby kończące małżeństwo. Inne są jedynie drogi postępowania sądowego w sytuacji spornej. W przypadku rozwodu, sądem orzekającym jest sąd okręgowy, który może uregulować wszystkie kwestie dotyczące małżonków, wspólnych małoletnich dzieci oraz wspólnego majątku w jednym wyroku. W przypadku związku partnerskiego rozstrzyga sąd rejonowy, który co do zasady rozpatruje osobno kwestie związane z władzą rodzicielską, miejscem pobytu dziecka, kontaktami z dzieckiem i alimentami. Przeważają jednak podobieństwa ? byli partnerzy mierzą się z tymi samymi problemami, wyzwaniami organizacyjnymi i emocjami, co byli małżonkowie, zwłaszcza jeśli łączyły ich wspólne dzieci lub kwestie majątkowe.
No właśnie. Jak przebiega dzielenie majątku między partnerów?
Ta kwestia jest dość skomplikowana i w trakcie jej ustalania mogą pojawić się rozmaite trudności – szczególnie w sytuacji, gdy partnerzy dokonywali wspólnych inwestycji i nie zawierali między sobą żadnych umów cywilnoprawnych, regulujących ich sprawy finansowe. Co do zasady przyjmuje się, że przedmioty nabyte w trakcie takiego związku należą do osoby, która je kupiła. Między partnerami nie ma wspólnoty majątkowej, takiej jaka powstaje wraz z zawarciem związku małżeńskiego. Jeśli przedmioty były nabywane wspólnie, byłych partnerów obowiązuje zasada zwykłej współwłasności, zgodnie z którą każdy z nich ma określony udział we własności. Warto pamiętać, że partnerzy mogą w każdej chwili znieść współwłasność, zarówno jeżeli obejmuje ona nieruchomości, jak i gdy są to rzeczy ruchome. Sytuacja może ulec znacznym komplikacjom, gdy jeden z partnerów czynił wydatki – nakłady na majątek drugiego partnera, nie stając się jednocześnie współwłaścicielem danego majątku. Wówczas, przy braku porozumienia co do wzajemnych rozliczeń, konieczne może być wystąpienie do sądu w oparciu o przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Choć przepisy nie regulują i nie nazywają takich sytuacji, to w praktyce orzecznictwo wypracowało rozwiązania dotyczące tzw. rozliczenia konkubinatu.

A jak wygląda kwestia alimentów na wspólne dziecko?
Obowiązują tu takie same zasady, jak przy ustalaniu alimentów przy rozwodzie. Każdy z rodziców ma obowiązek uczestniczenia w finansowaniu uzasadnionych potrzeb dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Obowiązek ten może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie i wychowanie dziecka lub na łożeniu odpowiednich kwot na zaspokojenie potrzeb dziecka. By uregulować kwestię alimentów między byłymi partnerami nie potrzeba postępowania w sądzie. Partnerzy mogą samodzielnie wypracować najwłaściwsze dla siebie rozwiązanie w procesie mediacji, a następnie jedynie zatwierdzić ustalenia ugodą zawartą przed sądem. Ugoda zatwierdzona przez sąd ma moc wyroku.
Można również ułożyć te kwestię poprzez umowę zawartą u notariusza.

Czy regulowanie opieki nad dzieckiem też przebiega podobnie, jak w postępowaniu rozwodowym?
Dokładnie tak. Nie ma oddzielnych przepisów prawnych, które regulują kwestie dotyczące zasad opieki nad dziećmi pochodzącymi ze związków nieformalnych. Jedyna różnica polega na tym, że w przypadku związku nieformalnego zakres tych spraw wymaga osobnego postępowania przed sądem rejonowym i nie jest rozstrzygany wspólnie ze sprawą alimentacyjną. Porozumienie w zakresie sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej, miejsca pobytu czy kontaktów z dzieckiem można także wypracować wspólnie dzięki mediacji. Po zakończonym procesie, partnerzy przedkładają ugodę mediacyjną do sądu, który najczęściej po prostu ją zatwierdza.

A czy po ustaniu nieformalnego związku można liczyć na alimenty na siebie od byłego partnera?
Nie, związków nieformalnych nie obejmują regulacje alimentacyjne. Po rozstaniu partnerzy nie mogą ubiegać się o otrzymanie alimentów na siebie, niezależnie od relacji, jaka ich łączyła czy długości trwania związku. Dla przykładu, po zakończeniu piętnastoletniego związku żadna ze stron nie ma obowiązku wspierać finansowo partnera, który nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać lub jest niezdolny do pracy. W tym aspekcie przepisy prawa nie nadają nieformalnym związkom – nawet tym, w których są małoletnie dzieci – praw i obowiązków nabywanych przez partnerów w związkach formalnych, w tym przede wszystkim obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą tworzy się poprzez małżeństwo.

Dokąd powinni skierować swoje kroki partnerzy po podjęciu decyzji o rozstaniu i zakończeniu związku?
Najczęściej – zresztą tak, jak rozwodzący się małżonkowie – chcąc uregulować kwestie związane z rozstaniem, kierują się bezpośrednio do pełnomocników. A jest to tylko jedna z możliwości. Zwłaszcza, że przy konstruktywnej komunikacji między stronami, wspieranej aktywnie przez kompetentnego mediatora, każdy z aspektów kończącego się nieformalnego związku jest możliwy do uregulowania w drodze ugód mediacyjnych. Korzystne na tym etapie może być włączenie psychologa, który nie tylko pomoże uporządkować stronom emocje, ale przede wszystkim zadba, by wypracowywane ustalenia możliwie najlepiej wspierały prawidłowy rozwój wspólnego dziecka i zachowanie prawidłowych relacji w rodzinie w dłuższym okresie. Z kolei udział pełnomocnika będzie pomocny na etapie formalnego zatwierdzenia wcześniej wypracowanego porozumienia.
Dlatego z mojej praktyki wynika, że – podobnie jak w sytuacji rozwodu – najskuteczniejsze wsparcie dla rozstających się stron zapewnia kompleksowe podejście, łączące w jednym procesie kompetencje mediatora, psychologa i prawnika.

Dziękuję za rozmowę.

adw. Magdalena Augustyniak ? Związana z pomorską palestrą od 2006 roku, w roku 2011 wpisana na listę adwokatów Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku. Specjalizuje się w szeroko rozumianych sprawach z zakresu problemów rodzinnych, w szczególności obejmujących sprawy rozwodowe, związane z władzą rodzicielską nad dziećmi, alimentami i kontaktami z dziećmi, a także w sprawach majątkowych rodzinnych, w zakresie podziałów majątków, w tym działów spadków.

Centrum Porozumień Prawnych jest interdyscyplinarnym ośrodkiem, wspierającym rozwodzące się strony w procesie osiągnięcia kompromisu oraz sformułowania i zatwierdzenia prawnie wiążącego porozumienia. Łączy kompetencje prawne, mediacyjne i psychologiczne w obszarze prawa rodzinnego i cywilnego. Prowadzi mediacje, specjalistyczne badania psychologiczne oraz świadczy pomoc prawną w celu realizacji wspólnego interesu stron. W ramach struktur Centrum Porozumień prawnych funkcjonują: Klinika Rozwodowa, Osobno oraz Prywatny Zespół Specjalistów Sądowych “Audi et Vide”. http://www.centrumporozumien.pl

#RozwódToNieWojna to pierwsza tego typu kampania związana z problematyką rozwodu, który rokrocznie dotyka coraz większą liczbę małżeństw z różnym stażem. Celem kampanii jest rzetelne informowanie i szerzenie fachowej wiedzy. Kampania promuje dialog, szacunek i dążenie do uzgodnienia porozumienia. Ustami ekspertów Centrum Porozumień Prawnych – doświadczonych psychologów, prawników i certyfikowanych mediatorów – poruszane są istotne tematy związane z rozwodem: od zagadnień prawnych, poprzez etapy rozwodu, znaczenie mediacji, aż po kwestie emocji i relacji w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem pozycji dziecka w sytuacji rozwodu rodziców. https://www.rozwodtoniewojna.pl

Kampania jest objęta honorowym patronatem Rzecznika Praw Dziecka. 

Rozwód zawsze wiąże się z silnymi, często negatywnymi emocjami, a skupienie na walce i własnej krzywdzie nie pozwala dostrzec racji drugiej strony. Jak nabrać dystansu, by wypracować konstruktywne rozwiązania na dłuższą metę, zapewnić dobro dzieci i utrzymać zdrowe relacje z byłym partnerem?

Rozwód stał się powszechnym zjawiskiem. Budzi silne emocje, które w połączeniu z ograniczonym dostępem do rzetelnej wiedzy generują chaos informacyjny wokół tego tematu. W ramach ogólnopolskiej kampanii #RozwódToNieWojna organizowanej przez Centrum Porozumień Prawnych z Gdyni, będziemy rozmawiać ze specjalistami od rozwodów. Poruszymy różne tematy: od zagadnień prawnych, poprzez etapy rozwodu, znaczenie mediacji aż po kwestie emocji i relacji w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem pozycji dziecka w sytuacji rozwodu rodziców.

O emocjach towarzyszących rozwodowi, konieczności konstruktywnego dialogu oraz możliwościach otrzymania rzetelnego, obiektywnego wsparcia rozmawiamy z adwokat dr Aleksandrą Brodecką, Dyrektor Zarządzającą Centrum Porozumień Prawnych w Gdyni.

Jak zdefiniowałaby Pani rozwód?
Niezależnie od emocji, które mu towarzyszą, uważam, że rozwód jest zawsze zamknięciem jednych drzwi i otwarciem drugich. Coś się kończy, ale i zaczyna – niekoniecznie gorszego, tylko innego. Na pewno dla każdego, kogo dotyczy, może oznaczać coś odmiennego. Dla jednych porażkę, dla drugich trudne wydarzenie. Jak pokazują badania dla większości ludzi jest on po prostu doświadczeniem bardzo stresującym. W Skali Ponownego Przystosowania Społecznego (Holmesa i Rahe’a), która określa 43 najbardziej stresujące wydarzenia w życiu człowieka, rozwód znajduje się na drugim miejscu (zaraz po śmierci najbliższej osoby).

Z jakimi emocjami, oprócz stresu, muszą zmierzyć się ludzie, którzy decydują się na rozwód?
Towarzyszami rozstających się małżonków, zwłaszcza w pierwszym okresie, są zwykle silne, pierwotne reakcje: obrona, atak, chęć przetrwania. Niestety w tej walce i pod wpływem skrajnych emocji często zapominamy o tym, że choć za chwilę przestaniemy być mężem i żoną, to nadal powinniśmy pozostać ludźmi, a w przypadku posiadania wspólnych dzieci – także rodzicami. A przecież rozwód to nie wojna. Nie ma sensu wchodzić na wojenną ścieżkę i wytaczać przeciw sobie najcięższych dział. Większość rozwodzących się par, poza przykrymi doświadczeniami, ma za sobą również wiele wspólnych pozytywnych wspomnień. Warto odszukać je w sobie. Pozwala to złagodzić negatywne emocje, nabrać dystansu i z tematem rozwodu zmierzyć się wspólnie w konstruktywnym dialogu.

Rozumiem, że uważa Pani, że rozwód powinien odbyć się w cywilizowany sposób i być oparty na wzajemnym szacunku?
Zdecydowanie tak! To się udaje i to wcale nierzadko. Oczywiście wymaga to zaangażowania, dobrej woli z obu stron oraz emocjonalnej dojrzałości. Czasami rozwodzącym się nikt nie musi tego uświadamiać. Ale zdarza się i tak, że wejście na drogę racjonalnego dialogu jest możliwe tylko przy kompetentnym wsparciu bezstronnych, doświadczonych osób, pozwalających wyważyć racje i zobiektywizować sytuację. Taką pomoc można uzyskać na przykład od specjalistów w wyspecjalizowanych ośrodkach wsparcia.

Co to za ośrodki?
To po prostu miejsca, gdzie rozwodząca się para otrzymuje kompleksową, fachową pomoc ze strony zespołu osób, który łączy kluczowe w procesie rozwodu kompetencje: prawne, psychologiczne i mediacyjne. Wszyscy ci specjaliści powinni posiadać odpowiednie przygotowanie, doświadczenie i potwierdzone zawodowe predyspozycje do pełnienia takiej roli. Powinni ze sobą współpracować, pomagając parze w dialogu i wypracowaniu najlepszych rozwiązań rozwodowych.

Jednak większość rozwodzących się osób pierwsze kroki kieruje do adwokata, prawda?
Na ogół tak. Czasami trafiają wcześniej do gabinetu psychologa, rzadziej szukają wsparcia u mediatora. Jednak dobrze wiedzieć, że nawet najlepsi fachowcy w swoich dziedzinach mogą nie być w stanie pomóc skutecznie, działając w pojedynkę i starając się rozwiązać problem tylko w jednym obszarze. I dlatego ważne jest, by szukać miejsc, które łączą te kompetencje. Przy zaognionym konflikcie tylko ścisła współpraca i synergia wiedzy i doświadczenia prawnika, psychologa i mediatora, ma szansę realnie pomóc parze w opanowaniu konfliktu i w wypracowaniu właściwych, długofalowych rozwiązań.

Szukanie pomocy u prawnika czy psychologa wydaje się zrozumiałe. A czego, po podjętej już decyzji o rozwodzie, para może szukać u mediatora?
Rzeczywiście, wiele osób zastanawia rola mediatora, którego błędnie definiują jednoznacznie jako osobę mającą na celu scalenie małżeństwa. Podczas gdy mediator ma za zadnie jedynie ułatwienie stronom komunikacji w sprawach spornych. Sama mediacja może być prowadzona w kierunku pojednania lub w kierunku rozstania, a decyzję w tym zakresie podejmują wyłącznie strony. Mediator nic w tej kwestii nie narzuca ani nie sugeruje. W sytuacji, kiedy para na starcie zgłasza wolę rozstania, proces mediacji służy wypracowaniu zgodnego modelu postępowania i polubownemu ustaleniu przez strony istotnych kwestii związanych z rozwodem i funkcjonowaniem po nim, takich jak opieka nad dzieckiem czy sprawy finansowe. Mediacja w tym przypadku to, obrazowo mówiąc, “pertraktacje pokojowe” – zmierza do rozwiązania małżeństwa, ale na drodze wzajemnego porozumienia. Cytując Marię Teresę Romer: Nie ma lepszej sprawiedliwości niż ta, którą strony uzgodnią same. Dzięki porozumieniu mamy szansę zachować w dłuższej perspektywie zdrowe relacje i poprawnie funkcjonować po rozwodzie.

A co, kiedy jedna z osób ma jednoznaczną ocenę sytuacji, silne poczucie krzywdy i dąży do rozwodu z orzeczeniem o winie drugiej strony?
W subiektywnym odczuciu łatwo jest przypisać wyłączną winę drugiej stronie, ale w rzeczywistości sytuacja rzadko jest aż tak jednoznaczna. Sąd orzeka o winie jednej strony jedynie w sytuacji, kiedy ta wina jest ewidentna, a druga ze stron w żaden sposób nie przyczyniła się do rozpadu małżeństwa. Ze statystyk prowadzonych przez GUS wynika, że np. w 2015 roku takie rozstrzygnięcia zapadły jedynie w około 20 procentach przypadków. W pozostałych sąd dopatrzył się winy po obu stronach lub nie orzekał o niej wcale. Ta statystyka pokazuje dobitnie, że wskazywanie jedynego winnego rozpadowi związku często nie ma uzasadnienia, a przy tym znacznie wydłuża i komplikuje proces. Zdarza się oczywiście, że sytuacja faktycznie jest jednoznaczna. Ale w praktyce, najczęstszą przyczyną rozwodów jest tzw. niezgodność charakterów, czyli po prostu złe dobranie partnerów i ich niedopasowanie.

Niestety czasu i błędów z przeszłości nie cofniemy. Jak poradzić sobie z negatywnymi emocjami?
Zawsze trzeba spróbować ze sobą rozmawiać, bo każdy, nawet trudny, rozwód od początku bardzo potrzebuje dialogu. Jego podstawą powinien być szacunek, chęć wzniesienia się ponad wzajemne żale, zrozumienia racji i znalezienia konsensusu. Nie ma sensu otwierać ognia i brnąć w konflikt zbrojny. A jeśli negatywne emocje towarzyszące rozstaniu uniemożliwiają racjonalny dialog, warto zwrócić się o wsparcie do doświadczonych specjalistów, którzy postarają się pomóc znaleźć wspólny język, zobiektywizować racje i wesprzeć proces sformułowania porozumienia prawnego między stronami i formalnego zatwierdzenia go przed sądem.

Czyli wierzy Pani, że powiedzenie sobie na końcu: Zostańmy przyjaciółmi, może zostać realnie wcielone w życie po rozstaniu?
To zależy od konkretnej sprawy i konkretnych ludzi – wymaga czasu, dla każdej pary innego. Jednak gdy emocje już opadną, a istotne sprawy, na przykład związane z wychowaniem wspólnych dzieci, wymagają bieżącego omówienia czy nowych ustaleń, dobrze jest móc normalnie porozmawiać z byłym partnerem. Więc choćby dla dobra dzieci warto jest zachować poprawne relacje.

No właśnie, dzieci. One na ogół bardzo przeżywają rozwód rodziców, prawda?
Oczywiście. I o nich rozwodzący się powinni także pamiętać. Nie wolno dopuścić do sytuacji, kiedy dzieci stają się zakładnikami czy kartą przetargową w starciu rodziców. Jeśli małżonkowie, mimo wszystkich różnic jakie ich dzielą i silnego stresu, będą umieli odłożyć na bok wrogość i wzajemne oskarżenia, to wszystko odbędzie się szybciej i mniej boleśnie. Nie tylko z ich perspektywy, ale co najważniejsze – także dla ich dzieci. W przypadku zaognienia konfliktu w sądzie, rozwód może trwać wiele lat i pociągać za sobą trudne do określenia koszty emocjonalne.

Czego życzyłaby Pani parom, które znalazły się w sytuacji rozwodu?
Przede wszystkim umiejętności dialogu na każdym etapie rozwodowej drogi. Zanim pójdą do sądu, w trakcie rozprawy i już po oficjalnym ustaniu małżeństwa. Zawsze warto ze sobą rozmawiać, przynajmniej dla dobra wspólnych dzieci. A kiedy racjonalna rozmowa staje się niemożliwa, radzę poszukać wsparcia w fachowych ośrodkach, łączących różne kompetencje i razem skorzystać z pomocy doświadczonych specjalistów.

Dziękuję za rozmowę.

Adw. dr Aleksandra Brodecka  – Inicjatorka i założycielka Centrum Porozumień Prawnych w Gdyni  – pierwszego w Polsce prywatnego ośrodka specjalistycznego wsparcia dla osób w sytuacji rozwodu, kompleksowo łączącego kompetencje prawne, mediacyjne i psychologiczne. Propagatorka dialogu w sprawach rozwodowych oraz alternatywnych metod polubownego rozwiązywania konfliktów, ze szczególnym uwzględnieniem optyki i długofalowego dobra dziecka.

Centrum Porozumień Prawnych jest interdyscyplinarnym ośrodkiem, wspierającym rozwodzące się strony w procesie osiągnięcia kompromisu oraz sformułowania i zatwierdzenia prawnie wiążącego porozumienia. Łączy kompetencje prawne, mediacyjne i psychologiczne w obszarze prawa rodzinnego i cywilnego. Prowadzi mediacje, specjalistyczne badania psychologiczne oraz świadczy pomoc prawną w celu realizacji wspólnego interesu stron. W ramach struktur Centrum Porozumień prawnych funkcjonują: Klinika Rozwodowa, Osobno oraz Prywatny Zespół Specjalistów Sądowych “Audi et Vide”. http://www.centrumporozumien.pl

#RozwódToNieWojna to pierwsza tego typu kampania związana z problematyką rozwodu, który rokrocznie dotyka coraz większą liczbę małżeństw z różnym stażem. Celem kampanii jest rzetelne informowanie i szerzenie fachowej wiedzy. Kampania promuje dialog, szacunek i dążenie do uzgodnienia porozumienia. Ustami ekspertów Centrum Porozumień Prawnych – doświadczonych psychologów, prawników i certyfikowanych mediatorów – poruszane są istotne tematy związane z rozwodem: od zagadnień prawnych, poprzez etapy rozwodu, znaczenie mediacji, aż po kwestie emocji i relacji w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem pozycji dziecka w sytuacji rozwodu rodziców. https://www.rozwodtoniewojna.pl

Kampania jest objęta honorowym patronatem Rzecznika Praw Dziecka.